Wena - Fundacja Rodziny Staraków

Program Grantowy „Wena” jest skierowany do publicznych liceów plastycznych, a jego głównym celem jest wspieranie rozwoju edukacji artystycznej młodzieży, wiążącej swoją przyszłość ze sztuką. Fundacja, przyznając w drodze konkursu granty na realizację autorskich projektów edukacyjno-artystycznych, otwiera przed młodzieżą szkolną nowe perspektywy rozwoju. Ponadto:

inspiruje uczniów do samodzielnych działań twórczych;
rozwija krytyczny i kreatywny odbiór sztuki;
kształtuje kompetencje w zakresie współtworzenia i pracy zespołowej;
wspiera kadrę nauczycielską, prowadzącą edukację w dziedzinie sztuk plastycznych, poprzez popularyzację kreatywnych metod nauczania,
umożliwia kształcenie w ramach zajęć ponad podstawę programową.

Zgłaszane do Konkursu projekty są oceniane przez Kapitułę Konkursową według kryteriów wartości edukacyjnej i artystycznej. Dodatkowo premiowane jest także oddziaływanie społeczne zgłoszonych projektów. Kryteria oceny są dostępne w dziale Zasady Konkursu.

Nasz grant ma sprawiać, że uczniowie i ich nauczyciele będą mogli skupić się na tym, co najbardziej ich interesuje, pasjonuje, ożywia, że będą czuć się bardziej wolni w swojej twórczości.

Anna Woźniak-Starak, Przewodnicząca Kapituły Konkursowej

VII edycja Konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków w roku szkolnym 2025/2026 – na projekt edukacyjno-artystyczny pt. „Rzeczy, które robimy ze sztuką”.

Program Grantowy „Wena” skierowany do publicznych liceów plastycznych, wzmacnia twórcze postawy i niestandardowe pomysły.

W VII edycji Konkursu Programu Grantowego „Wena”, pragniemy Was zachęcić do refleksji nad samą naturą sztuki. W zaproponowanym przez nas temacie wybrzmiewa dwoistość. Z jednej strony interesuje nas to co można zrobić ze sztuką, a więc jej zastosowania. Używamy sztuki, aby opowiedzieć o wewnętrznych przeżyciach, przywołać przeszłość, krzewić wartości, upamiętnić wydarzenia, wyobrazić sobie świat, który nastąpi po nas, a czasem po to, by wyrazić swoją niezgodę. Sztuka może też pełnić rolę czysto estetyczną i najczęściej takie są wobec niej oczekiwania. Inne odczytanie tego tytułu, prowadzi nas do pytania o samą definicję sztuki i jej cechy charakterystyczne. Robić rzeczy ze sztuką, może oznaczać w tym przypadku wykonywanie różnych czynności i wytwarzanie przedmiotów, tak by zawierały one artystyczny pierwiastek.

Jak nasycić nasze codzienne życie sztuką, robić rzeczy w artystycznym duchu, wypełnić je twórczą wyobraźnią?

Szukamy więc projektów, które mówią o roli sztuki i do czego może ona nam posłużyć? Z drugiej strony, szukamy nieokreślonej, niewidzialnej substancji sztuki, którą możemy nasycić nasze życie. Pierwsza kwestia dotyczy „sztuki wysokiej”, muzeów i galerii, kanonu, dziedzictwa i tradycji, natomiast druga naszego codziennego życia, domu, szkoły, relacji z przyjaciółmi i najbliższymi. Obydwa te obszary niekoniecznie muszą być od siebie odseparowane, a wręcz przeciwnie, możemy korzystać z zasobów historii sztuki w naszym codziennym życiu.

Jako patronkę tegorocznej edycji Konkursu Programu Grantowego „Wena”, wskazujemy na Wandę Gołkowską (1925-2013), artystkę, która całe życie poszukiwała właściwej dla siebie formy i funkcji sztuki. Nigdy nie spoczęła na laurach, zawsze próbowała nowych rzeczy. Od abstrakcji i malarstwa materii, przez kompozycje przestrzenne z ruchomymi elementami, które zmieniały się w czasie, po badania nad językiem i relacjami pomiędzy słowem i obrazem. Jak uczy nas twórczość artystki, te poszukiwania nigdy nie są zakończone, prowadzić nas mogą w nieznane, ku nowym nieraz ekscytującym odkryciom. Gołkowska zanotowała niegdyś w swoim notatniku: „Artysta + twórczość = układ otwarty”.

→ Partnerzy VII edycji Konkursu Programu Grantowego „Wena"

Poprzednie edycje Konkursu:

VI edycja Konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków w roku szkolnym 2024/2025 – na projekt edukacyjno-artystyczny pt. „Mapa w skali jeden do jednego” → Zobacz VI edycję

Młodzież licealna poprzez różnorodne środki wyrazu podjęła próbę odpowiedzi na stawiane pytania:

Jak wygląda świat, który chcielibyście pokazać nam za pomocą sztuki?
Wielki i skomplikowany czy prosty i znajomy?
Jak za pomocą sztuki opowiedzieć rzeczywistość, która nas otacza?
Czy dzieła sztuki mogą być naszymi mapami, kompasami i globusami, prowadzącymi nas po świecie?

Inspiracją literacką w VI edycji Konkursu była metafora mapy w skali 1:1. Użył jej w swojej książce „Przygody Sylwii i Bruna” Lewis Carroll, pisarz znany przede wszystkim jako autor przygód Alicji z Krainy Czarów. Mapa w skali 1:1 to taka, na której każdy centymetr mapy odpowiada centymetrowi terytorium. Mapa kuli ziemskiej w tej skali przykryłaby wszystkie lądy i morza. Młodzież stworzyła dzieła sztuki, inspirowane mapami. Nie takimi zwyczajnymi - płaskimi, papierowymi i nieruchomymi - jakie znamy z podręczników i szkolnych sal. W momencie ogłaszania VII edycji Konkursu zespoły projektowe poprzedniej edycji są w trakcie realizacji swoich konceptów. Eksperymentują z różnymi materiałami i formami wypowiedzi artystycznej: fotografią, rzeźbą, rysunkiem, kolażem, ceramiką, tkaniną czy filmem. Młodzież nadal „mapuje” otoczenie, ale także relacje, emocje i uczucia.

Partnerzy VI edycji Konkursu Programu Grantowego „Wena":

V jubileuszowa edycja Konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków w roku szkolnym 2023/2024 – na projekt edukacyjno-artystyczny pt. „Co słychać w sztuce?” → Zobacz V edycję

Program Grantowy „Wena” skierowany do publicznych liceów plastycznych, wzmacnia twórcze postawy i niestandardowe pomysły. Piąta jubileuszowa edycja Konkursu na projekt edukacyjno-artystyczny pod hasłem „Co słychać w sztuce?” nawiązuje do słynnej wystawy „Co słychać”, która odbyła się w 1987 roku w dawnych Zakładach Norblina w Warszawie. Wystawa ta próbowała oddać ducha ówczesnej sztuki: młodej i drapieżnej, niejako przeczuwającej nadejście nowego rozdziału w historii Polski. Dominowała wówczas sztuka, którą nazywano „nową ekspresją” – malarstwo w swoim najbardziej energetycznym wydaniu. Sztuka nieustannie zmienia się i naszym zadaniem jest podążanie za artystycznymi intuicjami oraz wyobraźnią. Także teraz, pragniemy uchwycić ducha naszych czasów. Otwieramy się więc na wielość głosów, form, zagadnień i wypowiedzi artystycznych. Chcemy dowiedzieć się co słychać, co widać, ale także co czujecie i jak chcecie nam o tym opowiedzieć. Jaka jest „nowa ekspresja” najmłodszego pokolenia artystów i artystek?

Zadaniem Programu „Wena” jest wzmocnienie tego głosu i umożliwienie realizacji waszych pomysłów. Za pomocą sztuki chcemy zobaczyć świat na wiele różnych sposobów, a tym samym dowiedzieć się jak chcecie go nam pokazać. Każda edycja Programu Grantowego „Wena” reagowała na zmiany, które zachodzą w sztuce i opierała się na zaufaniu do osób, które ją tworzą. Wiemy, że sztuka wymaga uważności i cierpliwości. Jest narzędziem, za pomocą którego uczymy się być razem, pozostając tak bardzo różni i wyjątkowi. Jednocześnie: sztuka jest często czymś innym niż nam się wydaje. Wchodzi ona w relacje z rzemiosłem, nauką, edukacją. Ewoluuje, zmienia się, rozkwita w nowych obszarach. Pomaga nam w sytuacjach, w których nie potrafimy znaleźć właściwego języka do opisu rzeczywistości.

Co dzisiaj słychać i widać w sztuce? Czy przypomina nam ona coś co dobrze znamy, a może jak coś czego jeszcze nigdy nie było nam dane doświadczyć? Ale też: co Wy chcecie od nas usłyszeć? I co najważniejsze, jak wygląda sztuka, która mówi językiem waszego pokolenia? Będziemy słuchać was uważnie. Wszystkie głosy są równie ważne. To w waszym pokoleniu pojawi się opowieść o jutrze, za którym podążać będziemy wspólnie, ku nowemu światu. Zapraszamy do udziału w V jubileuszowej edycji Konkursu Programu Grantowego „Wena”. A więc: co słychać?

Partnerzy Konkursu „Wena":

IV edycja Konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków w roku szkolnym 2022/2023 – na projekt edukacyjno-artystyczny pt. „Sztuka naprawiania świata” → Zobacz IV edycję

Obserwując świat, widzieliśmy jak psuje się pandemicznie już od 2020 roku. 24 lutego 2022 roku popsuł się całkowicie. Coś przestało działać na dużą skalę, np. kiedy wszędzie szalał wirus i trzeba było całkowicie zamknąć szkołę lub kiedy wybuchła wojna w Ukrainie. Kiedy indziej dostrzegaliśmy małe usterki – dziurę w chodniku, pęknięte okno, złamaną gałąź. Albo coś popsuło się między nami. Ktoś się obraził, potraktował innych z góry, nie wyciągnął pomocnej dłoni. Jak to wszystko można było naprawić? Wiele mogliśmy się nauczyć z historii sztuki, która pełna jest przykładów troski o planetę, bliskie sąsiedztwo i odległe krainy, ludzi, zwierzęta i rośliny.

W działaniach Fundacji, poprzez organizowane konkursy, rozwijamy edukację artystyczną młodych ludzi, kształtujących swoje postawy twórcze i społeczne. Promujemy zjawiska w sztuce, oparte na wartościach, na konfrontacji dobra ze złem. W ten sposób próbujemy naprawiać świat, a młodzież liceów plastycznych zyskuje narzędzia do wyrażenia siebie poprzez sztukę, do bycia wolnym w swojej twórczości, do aprobaty lub wyraźnego sprzeciwu.

IV edycja Konkursu nawiązywała do twórczości Jerzego Ludwińskiego, krytyka i pisarza, miłośnika sztuki konceptualnej. Artysta porównywał w latach 70. XX wieku sztukę do …kleju. Sztuka łączy ze sobą różne, na pozór nieprzystające do siebie elementy, wypełnia szczeliny, sprawia, że nasze życie jest pełne niespodzianek. Nawet jeśli przy jej pomocy nie uda nam się czegoś „załatać”, to może będziemy chcieli za pomocą swoich rysunków, instalacji, akcji, rzeźb i fotografii zachęcić innych do naprawienia jednej małej rzeczy w najbliższym otoczeniu.

10 nagrodzonych projektów w ramach IV edycji Konkursu jest w fazie realizacji. Na stronie internetowej oraz w social mediach informujemy o postępach i rozwoju konceptów, a także kompetencji współpracy zespołów projektowych z: Radomia, Olsztyna, Kielc, Katowic, Krosna, Gronowa Górnego, Bydgoszczy i Częstochowy.

Partnerami IV edycji Konkursu „Wena" byli:

III edycja konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków w roku szkolnym 2021/2022 – konkurs na projekt edukacyjno-artystyczny pt. „Świat z mojego okna” → Zobacz III edycję

Zadaniem konkursowym było przygotowanie edukacyjno-artystycznych projektów. Inspirację stanowiły: postrzeganie i odbiór świata i ludzi zmienionych pandemią, przez dosłownie i metaforycznie rozumiane „okno”. To tradycyjne, analogowe, a także cyfrowe. Zaprosiliśmy młodzież, do eksperymentu z różnymi materiałami, formami, środkami wypowiedzi artystycznej i sformułowania przekazu społecznego będącego odpowiedzią na pytania: Co stało się ważne? Czego dotychczas nie widzieliśmy, a obecnie patrzymy na to z ogromną przenikliwością? Jakie pojawiły się nowe możliwości, szanse? Czy możemy lepiej poznać siebie nawzajem, wysłać komunikat, odpowiedzieć na lokalne czy ogólnoświatowe problemy? Czy na podstawie obserwacji i wymiany spostrzeżeń możemy stworzyć kroniki obecnego czasu, doświadczonego izolacją i samotnością?

III edycji Konkursu patronował film legendarnego polskiego artysty Józefa Robakowskiego pt. „Z mojego okna”. Artysta przez ponad 20 lat nagrywał z kuchennego okna sceny rozgrywające się przed jego domem. Ten artystyczny zapis miał inspirować do znalezienia własnych form wypowiedzi i zgłaszania autorskich projektów. Nagrodzone projekty, stworzyły szansę do wspólnego działania, do bycia razem z innymi uczniami, nauczycielami czy lokalną społecznością, co po czasie izolacji miało ogromne znaczenie dla odbudowy zaburzonych relacji.

W chwili ogłaszania IV edycji Konkursu, zostały zakończone dwa projekty. Kolejne są w trakcie realizacji. Prezentujemy projekt „HydeArt" Ogólnokształcącej Szkoły Sztuk Pięknych w Golubiu-Dobrzyniu oraz projekt „Spotkajmy się znowu” Zespołu Szkół Plastycznych im. Cypriana Kamila Norwida w Lublinie.

Partnerami III edycji Konkursu „Wena" byli:

II edycja konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków zorganizowana w roku szkolnym 2020/2021 – konkurs na projekt edukacyjno-artystyczny pt. „Bliskość i relacje międzyludzkie” → Zobacz II edycję

Zaprosiliśmy młodzież licealną do wyrażenia siebie poprzez sztukę. Pomocne były postawione przez Organizatorów pytania: Czym jest bliskość w dzisiejszym świecie? Czy można zmienić jakość relacji wobec zanikającej więzi człowieka z człowiekiem i otaczającym go światem? Czego potrzebuję, żeby być w bliskości ze sobą i innymi? Intensywność życia stwarza mało przestrzeni na zadanie sobie tak personalnych pytań. Ogłaszając Konkurs na początku marcu 2020, nie zdawaliśmy sobie sprawy z jakimi ograniczeniami wszyscy będziemy musieli się zmierzyć w związku z pandemią i jak bardzo temat bliskości i relacji międzyludzkich będzie aktualny i ważny w czasie powszechnej izolacji i wyzwań z jakimi będziemy się mierzyć każdego dnia. W trudnych warunkach, przy ogromnej determinacji nauczycieli i uczniów, otrzymaliśmy 30 wniosków.

Realizacja projektów rozpoczęła się w październiku 2020 roku. Jednakże, kolejne zamknięcie szkół z powodu pandemii sprowadziło naukę do trybu zdalnego i w tych warunkach uczniowie opracowywali koncepcje, plany przygotowawcze, kupowany był potrzebny sprzęt i materiały, organizowane były wykłady ekspertów, mające ogromną wartość edukacyjną dla poszczególnych projektów. Jesteśmy zbudowani tym, że pomimo ograniczeń, nasi Beneficjenci zrealizowali wszystkie projekty z przesunięciami harmonogramów na kolejny rok szkolny.

Zwracamy uwagę na trzy ze zrealizowanych projektów.

„Kultura nie boli. Ja+Ty=My!” - projekt przeprowadzony w formie akcji społecznej przez Zespół Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie. Tytuł akcji, poruszając tematy tolerancji i bliskości, celująco oddał temat Konkursu „ Bliskości i relacji międzyludzkich”. Forma akcji – happening i towarzyszące działania performatywne, przeprowadzone poza obszarem szkolnym, na głównym placu w Częstochowie miały szerokie oddziaływanie społeczne. Akcja „ Ja+TY=My” to nie pojedyncze wydarzenie ale ósme tego typu wydarzenie organizowane przez młodzież częstochowskiego plastyka. Zatem, projekt wyróżnia się takimi cechami jak trwałość i ciągłość. Podejmowane przez uczniów działania mają ogromne znaczenie edukacyjne propagujące hasła prawidłowych form zachowań w przestrzeni publicznej, która paradoksalnie uważana jest za niczyją. Młodzież połączyła działania edukacyjne ze sztuką zaprezentowaną m.in.: w mobilnej galerii prac uczniów – plakatów bogatych w swej treści przekazu. Projekt częstochowskiego liceum jest w swej istocie projektem kompletnym, wzorcowym.

Dwie inne realizacje:

Panoramiczny happening morski „Tańczący z falami” projekt przeprowadzony przez uczennice i uczniów Zespołu Szkół Plastycznych im. Władysława Hasiora w Koszalinie oraz „Lustra” projekt zrealizowany przez młodzież z Zespołu Szkół Plastycznych im. Józefa Szermentowskiego w Kielcach, to wspaniałe projekty o ogromnej wartości edukacyjnej i artystycznej. W tych projektach zostało pokazana istota i wartość współtworzenia. Podziwialiśmy wybitnie uzdolnioną artystycznie młodzież.

Partnerami II edycji Konkursu „Wena" byli:

I edycja konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków zorganizowana w roku szkolnym 2019/2020 – konkurs na projekt edukacyjno-artystyczny w temacie dowolnym → Zobacz I edycję

Byliśmy mile zaskoczeni szerokim odzewem szkół, nauczycieli i uczniów, gdyż otrzymaliśmy 58 wniosków z pomysłami na realizację projektów edukacyjno-artystycznych. Kapituła Konkursowa zarekomendowała Zarządowi Fundacji 11 projektów do przyznania grantu. Większość projektów, mimo trudności spowodowanych pandemią i wynikającymi z tego czasowymi przesunięciami w harmonogramie, została wspaniale zrealizowana.

Przykładem jednej z najciekawszych realizacji jest projekt „Śladami Polskich Minerałów stosowanych w jubilerstwie. Krzemień pasiasty-kamień optymizmu”, w którym uczniowie i uczennice z Zespołu Szkół Plastycznych w Katowicach stworzyli autorskie projekty biżuteryjne. Ostateczny efekt pracy uczniów i nauczycieli, został zaprezentowany na wystawie w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu. Zestaw trzech brosz „Krzemienne pejzaże” autorstwa Martyny Przegendzy oraz wisior „Loneliness” autorstwa Dominika Gocały zostały wyróżnione i włączone do stałej kolekcji sandomierskiego Muzeum z jedyną na świecie kolekcją biżuterii i przedmiotów sztuki stworzonych z wykorzystaniem endemicznie występującego w okolicach Sandomierza krzemienia pasiastego. W opinii artystów prace wszystkich uczestników projektu wyróżniały się interesującą formą, precyzją wykonania oraz swobodą połączenia metalu szlachetnego z graficznym malarskim kamieniem.

Uroczyste wręczenie grantów I edycji konkursu odbyło się 28 września 2019 roku w siedzibie Fundacji Rodziny Staraków podczas Gali inaugurującej Program Grantowy „Wena”. W Gali udział wzięli: Anna i Jerzy Starakowie, Agnieszka Woźniak-Starak, jak również członkowie Kapituły Konkursowej oraz zaproszeni goście związani ze światem sztuki i kultury, m. in.: Andrzej Pągowski, Bartosz Górny, Michał Zaborowski, Paweł Grunert, Małgorzata Bela, Maria Sadowska i Małgorzata Szumowska.

Partnerami I edycji Konkursu „Wena" byli: