„Ostatnia wieczerza”
Zespół uczniów PLSP w Częstochowie prowadzony przez Elżbietę Siwik, doświadczoną nauczycielkę projektowania graficznego, realizującą od wielu lat projekty dla młodzieży, podejmującą w swojej działalności edukacyjnej i społecznej tematykę relacji sztuki, ludzi i przestrzeni miejskiej - podjął temat społecznego performensu, opowiadając odbiorcy językiem sztuki, otaczającą nas rzeczywistość.
Projekt podejmuje interdyscyplinarne działania twórcze grupy uczniów i pedagogów, inspirowanych pracą Leonarda da Vinci „Ostatnia wieczerza”, jak również licznymi interpretacjami wspomnianego dzieła w sztuce współczesnej.
W ramach realizacji projektu i mentalnego przygotowania młodzieży odbyły się wykłady otwarte, uzupełniające szkolny program, dotyczące polskiej sztuki współczesnej l. 80 i 90 w kontekście zmian społecznych, politycznych i budzącej się demokracji. Dzięki temu uczestnicy pogłębili swoją wiedzę o sztuce współczesnej, w oparciu o twórców prezentujących swoje prace na Biennale Sztuki w Wenecji. Członkowie zespołu projektowego, podkreślając relację mistrz-uczeń dokonali analizy dzieła „Ostatnia wieczerza” Leonarda da Vinci i współczesnych adaptacji w ramach tzw. sztuki alternatywnej.
Wykład Anny Maciejowskiej, wicedyrektor PLSP w Częstochowie na temat sztuki współczesnej zaangażowanej społecznie, wprowadził młodzież w teoretyczne rozważania i praktyczną realizację performensu pt. "Ostatnia wieczerza". To rodzaj prowokacji artystycznej, uzmysławiającej młodym twórcom znaczenie sztuki zaangażowanej społecznie. To symboliczny w swoim przekazie powrót do korzeni, wobec dominacji przekazu elektronicznego, w czasie aktualnie dokonujących się zmian na kolejne pokolenia.
Od września 2023 roku do stycznia 2024 roku odbyło się sześć spotkań nauczycieli współpracujących w projekcie: Elżbieta Siwik (koordynatorka projektu, nauczyciel grafiki), Aleksandra Rybak (nauczyciel rzeźby), Anna Maciejowska (historyk sztuki), Piotr Kaniecki (nauczyciel malarstwa), Łukasz Laskowski (filozofia, kultura klasyczna).
"Tak się zaczynało i tak trwało przygotowanie do wielkiego happeningu w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie. Działania twórcze w projekcie dotyczą różnych środków przekazu wizualnego, jak: instalacja, malarstwo, rzeźba, fotografia, nie pomijając cyfrowych możliwości, jakie stwarza obecnie komputer, dostęp do Internetu oraz AI" - mówi Elżbieta Siwik, nauczycielka prowadząca.
Wykłady rozpoczęły się w drugiej połowie grudnia i poruszały następujące tematy: Sztuka w XX i XXI wieku, od dadaizmu do postmodernizmu; Polska sztuka zaangażowana społecznie, sztuka krytyczna; Ikonografia „Ostatniej wieczerzy”; Biblijne opisy "Ostatniej wieczerzy"; wybrani malarze i rzeźbiarze współcześni, Wariacje na temat „Ostatniej wieczerzy” w sztuce współczesnej. Obok wykładów nauczyciele poprowadzili blok dyskusyjny, włączając do debaty uczniów.
Na początku marca 2024 roku rozpoczęło się przygotowywanie scenograficzne sali - symbolicznego wieczernika, rozmieszczenie kamer, rzutnika, rozciągniecie płótna, przygotowanie stołów oraz pierwsze projekty postaci Chrystusa. Równolegle uczniowie pracowali nad scenariuszem animacji, prezentowanych na tle scenografii. Szkolne pracownie zostały doposażone o rzutnik ultrakrótkoogniskowy, zakupiony ze środków projektu.
Przeobrażenie szkolnej sali w "Wieczernik", w którym odbędzie się performens "Ostatnia wieczerza"
"Za stołem będzie 12+1 czekających na rozwiązania plastyczne: sztalug, kubików, ekranów, zależnie od środków wypowiedzi plastycznej. Projekt w tym momencie ma formę otwartą i z pewnością, w miarę przygotowań będzie ewaluował zależnie od indywidualnej kreacji, wrażliwości, zdobytej wiedzy i własnego pojmowania świata" - mówi Elżbieta Siwik.
Końcowym rozwiązaniem było wykonanie 12+1 dzieł, we wspólnej przestrzeni wieczernika, przy wspólnym stole oraz inne działania performatywne, symboliczne, realizowane z przekonaniem o prawdopodobnym - typowym dla naszych czasów oddziaływaniem publicystycznym. Działania artystyczne były w czasie rzeczywistym transmitowane w szkole na dużym ekranie, w miejscu najbardziej dostępnym dla pozostałych uczniów i nauczycieli oraz w mediach społecznościowych.
Rolą dzieła, które powstało w ramach realizacji projektu jest wspólne zintegrowanie przestrzeni i czasu w jednym zdarzeniu, tu i teraz, w czasie kryzysu energetycznego, klimatycznego, zdrowotnego, w czasie wojny, wpływającej na globalne, epokowe zmiany, gdzie stary porządek przestaje być bezpieczny dla populacji ludzkiej, gdzie rewolucja cyfrowa przyspiesza jak nigdy dotąd i prowadzi nie wiadomo dokąd.
W tym właśnie momencie spotyka się młode i starsze pokolenie artystów na wspólnej „Ostatniej wieczerzy”. Spotkanie jest manifestacją i odpowiedzią na pytanie: „Co słychać w sztuce?” W edukacji artystycznej brakuje grupowych działań twórczych, zintegrowanych wspólną ideą w celu budowania nowych wartości. Performatywne spotkanie, odbywające się w czasie realnym, transmitowane na żywo jest pewnego rodzaju manifestacją i odpowiedzią na pytanie konkursowe. Pomysłodawcy projektu ściśle nawiązali do inspiracji konkursowej: wystawy „Co słychać” z 1987 r., która była manifestem, buntem w kontekście równoległych wydarzeń historycznych w Polsce i nadchodzących zmian społeczno-politycznych.
Interdyscyplinarne działanie twórcze grupy uczniów i pedagogów inspirowane dziełem Leonarda da Vinci „Ostatnia Wieczerza”, odbywające się w czasie rzeczywistym z transmisją na żywo.
Ostatnia wieczerza - pretekst do performensu w częstochowskim plastyku
Afisz wydarzenia - awers
Afisz wydarzenia - rewers
Plakat wydarzenia
Premierę performensu, a tym samym finału projektu "Ostatnia wieczerza" otworzyła swoim wprowadzeniem do sztuki współczesnej Anna Maciejowska, zastępca dyrektora szkoły.
"To projekt odważny, skłaniający do refleksji, czy wszystko co dobre musi być okupione cierpieniem. O tym dyskutowała nasza młodzież z nauczycielami. Odkupienie przez ofiarę, czy tak zawsze musi być? Odkupienie poprzez dramat, czy tak musi być zawsze? Odpowiedź nazbyt jednoznaczna. Jesteśmy zadziwieni mocą intelektualną, kreatywnością i pracowitością. Bo realizacja projektu trwała kilka miesięcy. Proces był dokumentowany i rejestrowany. Obawialiśmy się przesymbolizowania, czegoś jarmarcznego, tymczasem dojrzałość wypowiedzi zdumiała nas - mówiła Anna Maciejowska.
Wiesława Giedrojć z Fundacji Rodziny Staraków, prof. Tomasz Milanowski, Dziekan Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie, Członek Kapituły Programu Grantowego "Wena",
Anna Maciejowska, historyk sztuki, zastępca dyrektora PLSP w Częstochowie
Aktorzy częstowali publiczność piołunem
Spektakl w wykonaniu uczniów szkoły połączono z wystawą prac plastycznych, tematycznie związaną z ideą przewodnią projektu. Co ważne, młodzież niezwykle dobitnie przedstawiła w swej sztuce obraz współczesnego, zmaterializowanego świata, który – jakże często – epatuje brakiem zasad i bezinteresownych uczuć, nienawiścią i strachem. Wrażliwa młodzież „Plastyka” i ich nauczyciele i pedagodzy dają przykład, z którego warto czerpać, bo pokazali, że nadrzędne wartości zawsze są niezmienne i również dziś najważniejsze są dobro i szacunek dla drugiego człowieka.
Miesiącami powstawały wypowiedzi plastyczne w wielkich formatach. Pracy towarzyszyły wykłady z historii sztuki, a nawet z wiedzy biblijnej.
W Wielki Czwartek – kiedy świat chrześcijański jest myślami w Wieczerniku – uczniowie pod kierunkiem pedagogów zaprezentowali wielkoformatowe dzieła malarskie obrazujące grozę dzisiejszego świata: sceny wojennych zniszczeń, strajków i zamieszek. Ekspresyjne, mocne. Do tego prace wideo prezentujące m.in. okrucieństwo człowieka wobec człowieka, ale też zwierząt. Prezentacji plastycznej towarzyszyły utrzymane w tych samych klimatach wypowiedzi – naśladujące ton dzisiejszych mediów, czerpiące z nich wprost, ale też inkrustowane cytatami z Biblii.
Prezentowanym tekstom towarzyszyła muzyka perkusjonaliów Andrzeja „Harry’ego” Łozowskiego. Tak właśnie skonstruowana została interpretacja Ostatniej Wieczerzy Anno Domini 2024. Patronowała jej monumentalna figura stojącego, zadumanego Chrystusa.
Rzeźba postaci Chrystusa autorstwa Aleksandry Rybak
prof. Tomasz Milanowski, Dziekan Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie,
Członek Kapituły Programu Grantowego "Wena" w rozmowie z uczniami
Obecny na premierze prof. Tomasz Milanowski, dziekan Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie i Członek Kapituły Konkursu Programu Grantowego „Wena” gratulował performensu uczniom i ich mistrzom. Stwierdził, że zaprezentowany w Częstochowie efekt projektu powinien być pokazywany w poważnych galeriach. Pewnie w wersji dokumentalnego zapisu, który został sporządzony i – póki co – mógłby trafiać na pokazy do częstochowskich liceów.
Pamiątkowa fotografia uczestników performensu
Uczestnicy projektu "Ostatnia wieczerza":
uczniowie
Sebastian Baron
Adam Bednarek
Maria Filewska
Kornelia Glin
Igor Gonera
Kinga Gruca
Weronika Gurtman
Natalia Jacheć
Katarzyna Karpowicz
Agnieszka Kołodziejczyk
Oliwia Komperda
Marika Kuraś
Maja Mazur
Krzysztof Trzepizur
Tymon Żak
nauczyciele
Elżbieta Siwik
Aleksandra Rybak
Anna Maciejowska
Piotr Kaniecki
Łukasz Laskowski
Maciej Wiłun
Amelia Szymczyk
Media o projekcie:
https://gazetacz.com.pl/mlodziez-plastyka-przedstawia-ostatnia-wieczerza/
NAUCZYCIELKI PROWADZĄCE
Elżbieta Siwik - nauczycielka projektowania graficznego, prowadząca od wielu lat projekty dla młodzieży Erasmus+, organizatorska akcji społecznej „Kultura nie boli”, prowadząca projekt pt. „8. Akcja społeczna Kultura nie boli. Ja+Ty+My!”, nagrodzony w II edycji Konkursu Programu Grantowego „Wena”. Podejmująca w swojej działalności edukacyjnej i społecznej tematykę relacji sztuki, ludzi i przestrzeni miejskiej.
Aleksandra Rybak - nauczycielka rzeźby i jubilerstwa.
Nauczycielki organizują cyklicznie wyjazdy młodzieży szkolnej na Biennale Sztuki Współczesnej w Wenecji.
1 / 12
