PROGRAM GRANTOWY WENA
2022/05/30
Brunatny niedźwiedź na Krupówkach
Wyjątkową oprawę miał finał projektu zakopiańskiego plastyka pt. „Biały miś, brunatny niedźwiedź”, nagrodzonego w III edycji Konkursu Programu Grantowego „Wena” Fundacji Rodziny Staraków pt. „Świat z mojego okna”.
„Biały miś, brunatny niedźwiedź ” - Zespół Szkół Plastycznych im. Antoniego Kenara w Zakopanem.
Każde działanie w projekcie było symboliczne i zawierało głębokie przesłanie.
Finał projektu, który odbył się 30 maja w Zakopanem, składał się z trzech części. Zaczęliśmy od wizyty w Galerii Władysława Hasiora, filii Narodowego Muzeum Tatrzańskiego. Tam obejrzeliśmy wystawę pt. „trzysta diabłów zjadłeś…” wybitnych artystek wizualnych Katarzyny Depty-Garapich i Małgorzaty Mirgi-Tas, malarki, rzeźbiarki i edukatorki, która na finał projektu wróciła tuż po sukcesie wystawy „Przeczarowując świat”, zaprezentowanej w Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki w Wenecji.
Wystawa „trzysta diabłów zjadłeś…” tytułem nawiązuje do opisanej przez Stanisława Witkiewicza opowieści o polowaniu na niedźwiedzia, które zakończyło się szczęśliwie dla zwierzęcia. W prezentowanych na wystawie pracach artystki podejmują – spójny z projektem – wątek niedźwiedzia w różny sposób go interpretując. Wielkoformatowe, kolorowe tkaniny Małgorzaty Mirgi-Tas nawiązują do wzajemnych relacji między ludźmi a dzikimi zwierzętami. W pracach artystki, niedźwiedzie są ukazane jako nierozłączna część dawnego życia społeczności romskiej. Katarzyna Depta-Garapich odnosi się do postaci niedźwiedzia jako metafory stanów przejściowych pomiędzy dzieciństwem a dorosłością oraz radzenia sobie z poczuciem straty. Czarno-białe zdjęcia rodzinne, wydrukowane, na podstawie niedawno odnalezionych negatywów z lat 70 tych XX w. wraz z dorysowanymi przez artystkę niedźwiedziami, układają się w narrację, przedstawiającą proces przemiany głównej bohaterki w niedźwiedzia.
Jesienią 2021, w 100-lecie obecności na Krupówkach kultowego „Białego Misia”, artystki w uszytych samodzielnie strojach białego niedźwiedzia wyruszyły do tatrzańskich lasów i w Tatry Wysokie.
Uczniowie zakopiańskiego liceum na warsztatach z artystkami uczyli się szyć kostiumy niedźwiedzi brunatnych, w których wyruszyli 30 maja na Krupówki z akcją performatywną.
Działania artystek oraz uczniów zazębiają się i uzupełniają w przesłaniu o wymiarze ekologicznym.
Zwracają na dysonans między białym a brunatnym niedźwiedziem. Uczniowie oddali temat Konkursu „Świat z mojego okna”, nawiązując do czasu pandemii, kiedy w Zakopanem nie było turystów, a na ulicach i skwerach zaczęły pojawiać się dzikie zwierzęta. Twórcy w ten sposób przypomnieli o naturalnych atutach tego miejsca, dzikiej przyrodzie i jak turyści powinni korzystać z jej darów, szanując jej prawa. Podczas akcji performatywnej na słynnym zakopiańskim deptaku turyści z niedowierzaniem i lekką konsternacją przyglądali się spacerującym postaciom w kostiumach niedźwiedzia brunatnego, bo zwykle widziany tu jest, biały niedźwiedź. „Uczniowie lokują swój projekt w kontekście współczesnego Zakopanego, miasta, które miejscami przypomina lunapark zasłaniający szlachetną kulturę zakopiańską. Kostium białego niedźwiedzia i jego popularność w kulturze masowej, specyficznie w kontekście Zakopanego nosi więc cechy karnawałowego odwrócenia ról. Podejmując wątek niedźwiedzia brunatnego uczniowie chcą zwrócić uwagę na wpływ człowieka na środowisko, w którym mieszka oraz infantylne wykorzystanie wizerunku zwierząt do promocji i rozwoju turystyki, która w negatywny sposób wpływa na przyrodę – mówił o projekcie nauczyciel prowadzący - Marcin Tas.
Marsz zakończył się pod Willą Oksza, gdzie w Galerii Sztuki XX wieku miał miejsce wernisaż prac graficznych uczniów z niedźwiedziem jako motywem przewodnim wystawy.
Dowiedzieliśmy się, że można oddziaływać na lokalne problemy poprzez sztukę. Chcemy mieć wpływ na wizerunek naszego miasta – naturalnego i kulturowego Zakopanego. Jesteśmy zainteresowani działaniami wykraczającymi ponad szkolny program, których efekty są widoczne poza szkolną pracownią. Udział naszego projektu w Konkursie Programu Grantowego „Wena” dał nam taką możliwość - mówią uczniowie z zespołu projektowego.
Składamy serdeczne gratulacje młodzieży i podziękowania artystkom i edukatorom prowadzącym warsztaty, które były wielką inspiracją dla młodych artystów.
Marcin Tas – nauczyciel prowadzący projekt, obronił dyplom w 2004 roku na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Grafiki w pracowni plakatu prowadzonej przez prof. Piotra Kunce. Pracuje w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. A. Kenara w Zakopanem w pracowni grafiki.
więcej o projekcie: https://starakfoundation.org/pl/wena/edycja/_bialy_mis_brunatny_mis_
Media o projekcie:
